SKŁADNIA - Gramatyka Języka Rosyjskiego

ZDANIA POJEDYNCZE

• zdania oznajmujące informują o jakimś wydarzeniu, stanie rzeczy, lub fakcie.



Моя мама работает учительницей. Moja mam pracuje jako nauczycielka. Папа любит шоколад. Tata lubi czekoladę.

Dzielimy je na:

→ twierdzące

Ева любит Павла. Ewa lubi Pawła.

→ przeczące

Ева не любит Павла. Ewa nie lubi Pawła.

• Zdania pytające. Używamy ich gdy chcemy uzyskać jakąś informację.

W języku rosyjskim wyróżniamy trzy typy zdań pytających:

→ z wyrazem pytającym np. что? чего? когда? где?

Когда начинаются зимние каникулы? Kiedy zaczynają się ferie zimowe? Что ты хочешь делать? Co chcesz robić? Кем ты хочешь стать в будущем? Kim chcesz zostać w przyszłości?

→ bez wyrazu pytającego – zdania te różnią się od zdań oznajmujących w mowie intonacją pytającą, a w piśmie znakiem zapytania.

Моя мама работает учительницей. Mama Ani pracuje jako nauczycielka. Моя мама работает учительницей. Mama Ani pracuje jako nauczycielka?

→ z partykułą ли – nadaje pytaniu wydźwięk wątpliwości, niepewności.

Читал ли ты эту статью? Czy czytałeś może ten artykuł?

• Zdania rozkazujące – używamy w nich najczęściej czasownika w trybie rozkazującym lub wyrazów нельзя, давайте, пусть

Аня, подойди к доске! Ania podejdź do tablicy! Здесь нельзя курить Tutaj nie wolno palić! Давайте играть вместе Chodźmy bawić się razem! Пусть Петя идет в магазин  Niech Pietia idzie do sklepu!

• Zdania wykrzyknikowe- wyrażają emocje mówiącego, co jest przekazywane za pomocą specjalnej intonacji wykrzyknikowej w mowie, a na piśmie za pomocą wykrzyknika.

Какая красавица! Co za piękność! Ах, вот ты такой! Ale ty jesteś! Приятного аппетита! Smacznego!

 

SZYK WYRAZÓW PROSTY I PRZESTAWNY

W języku rosyjskim istnieje szyk wyrazów prosty i przestawny.  Pełni on funkcję:

• syntaktyczną (składniową) – w zależności od szyku zmienia się funkcja składniowa jednej i tej samej części mowy.
  
  

  Москва - столица России ( столица – pełni funkcję orzeczenia) Столица России – Москва (Москва -  pełni funkcję orzeczenia) Польша - моя родина ( Польша  -pełni funkcję podmiotu) Моя родина - Польша ( родина -  pełni funkcję podmiotu)

• stylistyczną – gdy szyk wyrazów jest stały dla danych związków wyrazowych np.
  
  
  

  przymiotnik (wyraz określający) + rzeczownik (wyraz określany)

  
  

  Аня умная девушка – Ania jest mądrą dziewczyną

W tym przypadku zmiana szyku nada zdaniu określone zabarwienie stylistyczne: podkreślenie, wzmocnienie przymiotnika. → Аня девушка умная.

• Semantyczną (Znaczeniową) – zmiana szyku wyrazów powoduje zmianę znaczenia wypowiedzi.

→ gdy w języku rosyjskim chcemy określić dokładną wartość czegoś, stosujemy szyk wyrazów – prosty, tzn najpierw podajemy wartość a następnie jednostkę tej wartości. np.

Ей одиннадцать лет. Ona ma 11 lat.         → wiemy, że ona ma dokładnie 11 lat

Им надо пройти двести метров. Oni muszą przejść 200 metrów.     → muszą przejść dokładnie 200 metrów

Мы договорились встретиться в одиннадцать часов. Umówiliśmy się na spotkanie o godzinie 11.     → umówiliśmy się dokładnie o 11

→ Jeśli w języku rosyjskim chcemy określić w przybliżeniu jakąś wartość, stosujemy szyk przestawny, tzn. najpierw dodajemy jednostkę wartości, a następnie jej wartość, np.

Ей лет одиннадцать. Ona ma około 11 lat.

Им надо пройти метров двести. Oni muszą przejść około 200 metrów.

Мы договорились встретиться часов в одиннадцать. Umówiliśmy się na spotkanie około godziny 11.

ZDANIA BEZPODMIOTOWE

Wyróżniamy dwa rodzaje zdań bezpodmiotowych:

• zdania informujące o jakimś wydarzeniu, sytuacji lub wykonywanej czynności, w której trudno jest ustalić wykonawcę – podmiot.

В нашем районе построили новые дома. W naszej dzielnicy wybudowano nowe domy.

• Zdania w których czynność lub stan nie jest wynikiem działania podmiotu.



Девушке холодно. Dziewczynie jest zimno. Приятно пахнет пирогом. Przyjemnie pachnie ciastem.