Submitted by admin on Tue, 04/23/2013 - 20:26.
Bezokolicznik w języku rosyjskim posiada trzy typy sufiksów. Odpowiadają one w języku polskim sufiksom -ć lub -c
- ть →np. говорить (mówić)
- ти → np. идти (iść)
- чь → np. помочь (móć)
|
Bezokolicznik czasowników zwrotnych otrzymuje na końcu partykułę -ся -сь
- -ся po spółgłosce np. готовиться (przygotować)
- -сь po samogłosce np. запастись (zaopatrzyć się)
|
Bezokolicznik posiada zarówno aspekt dokonany jak i niedokonany.
Bezokolicznika najczęściej używamy:
- po wszystkich czasownikach, które łączą się w zdaniu z innym czasownikiem np.
| Я иду побегать. Idę pobiegać. |
- po czasownikach любить хотеть np.
Я люблю смотреть фильмы. Lubię oglądać filmy.
Я хочу идти в театр. Chcę pójść do teatru. |
- po wyrazach takich jak: надо (trzeba), можно (można), нельзя(nie wolno, nie można), пора(pora, najwyższy czas) np.
надо идти trzeba iść
нельзя курить nie wolno palić |
Czasowniki DOKONANE mogą oznaczać:
- stany lub czynności, które zakończyły się lub będą zakończone, np.
Аня пошла домой. Ania poszła do domu.
Мы пойдем завтра в кино. Pójdziemy jutro do kina.
|
Катя крикнула от ужаса. Kasia krzyknęła ze strachu.
|
- początek lub koniec określonego stanu lub czynności np.
Петр на весь зал запел песню. Piotra na całą salę zaczął śpiewać piosenkę.
Иван красиво прочитал стихотворение. Iwan pięknie przeczytał wiersz.
|
- Czynności, których cel został lub zostanie osiągnięty, np.
Я выучила песни наизусть. Nauczyłam się piosenki na pamięć.
Он прочитает эту книгу до вторника. On przeczyta tą książkę do wtorku.
|
Czasowniki NIEDOKONANE mogą oznaczać:
- czynności lub stany które właśnie trwają, np.
Я болею гриппом. Choruję na grypę.
|
- czynności, które są tłem innych wydarzeń, np.
Когда я читалам книгу, позвонил телефон. Kiedy czytałam książkę, zadzwonił telefon.
|
- czynności ciągłe, wielokrotne, równoczesne, np.
Оля два часа играла в волейбол. Ola dwie godziny grała w siatkówkę.
По субботам мы будем заниматься аэробикой. W soboty będziemy robić aerobik.
Когда мама будет готовить обед, я буду мыть посуду.
Kiedy mama będzie gotować obiad, ja będę zmywać naczynia.
|
- ruch bez określonego celu
Я брожу по интернету. Serfuje w internecie.
|
- pary czasowników niedokonanych i dokonanych często tworzą pary, np.
делать -robić сделать - zrobić
читать - czytać прочитать - przeczytać
смотреть – oglądać посмотреть -obejrzeć
|
- istnieją czasowniki o różnej formie dokonanej i niedokonanej, które są utworzone od innej podstawy słowotwórczej. Mają one różne czasowniki dla formy dokonanej oraz niedokonanej.
брать- brać взять- wziąć
говорить- mówić сказать- powiedzieć
ловить- łowić поймать- złowić
|
- istnieją czasowniki mające taką samą formę dokonaną jak i niedokonaną, a aspekt czasownika zależy od kontekstu, w jakim został użyty, np.
Я люблю организовывать вечеринки. Lubię organizować domówki.
Я не могу организовать вечеринки. Nie mogę zorganizować domówki.
|
- Najczęściej formę dokonaną tworzymy od formy niedokonanej za pomocą:
- przedrostków : на-, по-, с-, за-, у-, при-, из-, ис-, до-, о-, об-, вы- np.
писать (pisać) - написать (napisać)
|
- sufiksu -ну-
блестеть (błyszczeć)- блестнуть (błysnąć)
|
- wymiany samogłosek -а- na -и-
бросать (rzucać) – бросить (rzucić)
|
- przedrostków i sufiksów jednocześnie
глотать (połykać) - проглотить (połknąć)
|
- zmiany akcentu
разрезать (rozcinać) - разрезать (rozciąć)
|
- możemy także tworzyć formę niedokonaną od dokonanej za pomocą:
- sufiksu -ыва- -ва-
проиграть (przegrać) - проигрывать (przegrywać)
узнать (dowiedzieć się) - узнавать (dowiadywać się)
|
