Akcent i Wymowa - Nauka Języka Rosyjskiego

AKCENT

W języku rosyjskim istotną rolę odgrywa akcent, który wpływa na wymowę i znaczenie wyrazu. Jest on ruchomy i dynamiczny, w tekstach oznaczany jest ukośną kreską nad akcentowaną samogłoską lub podkreśleniem.

WYMOWA SAMOGŁOSEK, samogłoski akcentowane wymawiamy dłużej i wyraźniej, samogłoski nieakcentowane krócej i mniej wyraźnie ze względu na zjawisko redukcji. 

SAMOGŁOSKI W POZYCJI AKCENTOWANEJ

A {a} Я {ja}	карта [karta] сядьте [sjadtie]	PODOBNIE DO POLSKIEGO a, SZCZERZEJ OTWARTE
Е {je} Э {e}	cерый [sjeryj] это  [еta]	PODOBNIE DO POLSKIEGO e, BARDZIEJ 'TYLNE'
И {i}	игры [igry]	PODOBNIE DO POLSKIEGO i, BARDZIEJ ŚCIEŚNIONE
Ы {y}	Пылкий [pyłkij]	PODOBNIE DO POLSKIEGO y, BARDZIEJ TYLNE I ŚCIEŚNIONE
О {o} Ё* {jo}	́oкoло [оkała] жёлтый [żołtyj]	PODOBNIE DO POLSKIEGO o, ALE WARGI ZAKRĄGLONE PRWIE JAK PRZY WYMOWIE u
У {u} Ю {ju}	утка [utka] юбка [jubka]	PODOBNIE DO POLSKIEGO u, WARGI JESZCZE BARDZIEJ ZAOKRĄGLONE

Ё* - zawsze jest akcentowane

SAMOGŁOSKI W POZYCJI AKCENTOWANEJ

A {a} Я {ja}	арб́уз  [arbus] яблоко [jabłako]	WYMAWIAMY KRÓTSZE a
Е {je} Э {e}	cедой [sjedoj] жeна [etasz]	ZAMIAST e, WYMAWIAMY DŹWIĘK PODOBNY ZARAZEM DO ie ZAMIAST Э, WYMAWIAMY DŹWIĘK PODOBNY ZARAZEM DO ыэ
И {i}	игрa{i} [igra]	SAMOGŁOSKA NIE ZMIENIA SIĘ JAKOŚCIOWO, WYMAWIA SIĘ KRÓCEJ
Ы {y}	сыграть [sygrat']	SAMOGŁOSKA NIE ZMIENIA SIĘ JAKOŚCIOWO, WYMAWIA SIĘ KRÓCEJ
О {a}	обед [abjet]	NIEAKCENTOWANE o WYMAWIAMY JAK a
У {u}	урoк [urok]	SAMOGŁOSKA NIE ZMIENIA SIĘ JAKOŚCIOWO, WYMAWIA SIĘ KRÓCEJ

WYMOWA SPÓŁGŁOSEK

1. Rozróżniamy spółgłoski zawsze twarde (ж, ш, ц) i zawsze miękkie (ч, щ), których brzmienie nie ulega zmianie bez względu na samogłoskę która znajduje w ich otoczeniu.

жест - [żest] живой – [żywoj] жёлтый - [żołtyj] шесть – [szest'] широкий - [szyrokij] шёл - [szoł] оценка – [acenka] цирк - [cyrk] частый – [c'astyj] чужой – [c'użoj] щавель - [ściaw'el] щука – [ściuka]

2. Spółgłoska д, з, р, с, т w połączeniu z samogłoską и tworzą sylaby wymawiane miękko

диск, корзина, коридор, сироп, тигр

3. Grupy spółgłoskowe:

жч зч сч wymawiamy jak [ść] – мужчина [muścina] грузчик [gruścik] счастье [śćast'e] тч wymawiamy jak [ćć] - лётчик [l'oććik] тс wymawiamy jak [c] - детский [d'eckij] дц тьc wymawiamy jak [cc] - двадцать [dwaccat] мыться [mycca]

4. W grupach spółgłoskowych вств, здн, стл, стн, jednej społgłoski nie wymawiamy

здравствуйте [zdrastwujt'e], праздник [praznik], счастливый [sc'astliwyj], честный [ćesnyj]

5. Spółgłoskę в w grupach кв св тв цв wymawiamy zawsze dźwięcznie

москва [maskwa], свет [sw'et], твой [twoj], цветной [cw'etnoj]

6. W języku rosyjskim występuje zjawisko:

ubezwdźwięcznienia spółgłosek w wygłosie, np. город [gorat], берег [b'er'ek] udźwięcznienia np. сделать [zdelat] экзамен [egzam'en]

Alfabet - алфавит - Nauka Języka Rosyjskiego

ALFABET алфавит
W poniższej tabeli znajdują się znaki alfabetu rosyjskiego.  Cyrylica zawiera litery różniące się od polskich, dlatego pierwszym krokiem w nauce języka jest nauka alfabetu.

А а	Б б	В в	Г г	Д д	Е е	Ё ё
[a]	[be]	[we]	[ge]	[de]	[je]	[jo]
Ж ж	З з	И и	Й й	К к	Л л	М м
[że]	[ze]	[i]	[i kratkaje]	[ka]	[el]	[em]
Н н	О о	П п	Р р	С с	Т т	У у
[en]	[o]	[pe]	[er]	[es]	[te]	[u]
Ф ф	Х х	Ц ц	Ч ч	Ш ш	Щ щ	ъ*
[ef]	[ha]	[ce]	[cie]	[sza]	[ścia]	[twiordyj znak]
ы	ь*	Э э	Ю ю	Я я
[y]	[miahkij znak]	[e abarotnaje]	[ju]	[ja ]

*Ъ i *Ь – są to litery których nie wymawiamy, wpływają one na wymowę sąsiadujących z nimi samogłosek i spółgłosek.
Ь-  znak miękki, sprawia, że spółgłoskę, która znajduje się przed nim, wymawiamy miękko:
льёт; мать; w wyrazach takich семья znak ten pełni funkcję rozdzielającą.
*Ъ- oznacza, że spółgłoskę i samogłoskę jotowaną wymawiamy oddzielnie. Piszemy go po przedrostkach zakończonych na spółgłoskę, a przed samogłoskami jotowanymi я, ю, е, ё :
            объявление, адъютант, подъезд, адъютант, объём

DEKLINACJA I i III - Gramatyka Języka Rosyjskiego

RZECZOWNIKI I DEKLINACJI

Rzeczowniki I deklinacji odmieniamy według czterech schematów w zależności od zakończenia tematu i końcówki.

Należy pamiętać, że:

• w liczbie mnogiej rzeczowników żywotnych forma biernika = formie dopełniacza
• w liczbie mnogiej rzeczowników nieżywotnych forma biernika = formie mianownika

• rzeczowniki rodzaju męskiego i żeńskiego zakończone na -а -я

LICZBA POJEDYNCZA
И.	кто? что?	карта	папа	дядя	земля
Р.	кого? чего? (нет)	карты	папы	дяди	земли
Д.	кому? чему?	карте	папе	дяде	земле
В.	кого? что? (вижу)	карту	папу	дядю	землю
Т.	с кем? с чем?	картой	папой	дядей	землёй
П.	о кём? о чём?	о карте	о папе	о дяде	о земле

LICZBA MNOGA
И.	кто? что?	карты	папы	дяди	земли
Р.	кого? чего? (нет)	карт	пап	дядей	земeль
Д.	кому? чему?	картам	папам	дядям	землям
В.	кого? что? (вижу)	карты	папы	дядей	земли
Т.	с кем? с чем?	картами	папами	дядями	землями
П.	о кём? о чём?	о картax	о папax	о дядяx	о земляx

* Według tego schematu odmieniają się również m.in.: квартира (mieszkanie), комната (pokój), мама(mama), неделя(niedziela), песня(piosenka), тётя(ciocia).

• rzeczowniki z tematem zakończonym na г,к,х, oraz ж,ш, щ, ч, ц

LICZBA POJEDYNCZA                      LICZBA MNOGA
И.	кто? что?	девушка	Дача (свеча)	девушки	дачи
Р.	кого? чего? (нет)	девушки	дачи	девушeк	дач
Д.	кому? чему?	девушке	даче	девушкам	дачам
В.	кого? что? (вижу)	девушку	дачу	девушeк	дачи
Т.	с кем? с чем?	девушкой	дачей (свечой)	девушками	дачами
П.	о кём? о чём?	о девушке	о даче	о девушкax	о дачax

*Według tego schematu odmieniają się również m.in. душа (dusza), дедушка (dziadek), книга (książka), кожа (skóra), кошка (kotka), куртка (kurtka), ложка (łyżka), улица (ulica).

• rzeczowniki rodzaju żeńskiego zakończone na -ия

		LICZBA POJEDYNCZA	LICZBA MNOGA
И.	кто? что?	география	географии
Р.	кого? чего? (нет)	географии	географий
Д.	кому? чему?	географии	географиям
В.	кого? что? (вижу)	географию	географии
Т.	с кем? с чем?	географией	географиями
П.	о кём? о чём?	о географии	о географияx

* Według tego schematu odmieniają się również m.in. демонстрация (demonstracja), история (historia),  линия (linia), организация (organizacja), профессия (zawód).

4. rzeczowniki rodzaju żeńskiego zakończonych na -ья

		LICZBA POJEDYNCZA	LICZBA MNOGA
И.	кто? что?	статья	статьи
Р.	кого? чего? (нет)	статьи	статeй
Д.	кому? чему?	статье	статьям
В.	кого? что? (вижу)	статью	статьи
Т.	с кем? с чем?	статёй	статьями
П.	о кём? о чём?	о статье	о статьяx

* Według tego schematu odmieniają się również m.in. свинья (świnia), семья (rodzina), скамья (ławka), судья (sędzia).

RZECZOWNIKI III DEKLINACJI

Do deklinacji III należą rzeczowniki rodzaju żeńskiego z tematem zakończonym na spółgłoskę miękką (ze znakiem miękkim ь )

1. rzeczowniki rodzaju żeńskiego z tematem zakończonym na spółgłoskę miękką

LICZBA POJEDYNCZA
И.	кто? что?	медаль	церковь	лошадь
Р.	кого? чего? (нет)	медали	церкви	лошади
Д.	кому? чему?	медали	церкви	лошади
В.	кого? что? (вижу)	медаль	церковь	лошадь
Т.	с кем? с чем?	медалью	церковью	лошадью
П.	о кём? о чём?	о медали	о церкви	о лошади

LICZBA MNOGA
И.	кто? что?	медали	церкови	лошади
Р.	кого? чего? (нет)	медалeй	церквeй	лошадeй
Д.	кому? чему?	медалям	церквям	лошадям
В.	кого? что? (вижу)	медали	церкови	лошадeй
Т.	с кем? с чем?	медалями	церковями	лошадьями
П.	о кём? о чём?	о медаляx	о церквяx	о лошадяx

* Według tego schematy odmieniają się również m.in. бровь (brew),  жизнь (życie),  кость (kość), ладонь (dłoń), мысль (myśl), новость (nowość), радость (radość), смерть (śmierć), цель (cel)

2. rzeczowniki rodzaju żeńskiego zakończone na ж ш щ ч + ь

		LICZBA POJEDYNCZA			LICZBA MNOGA
И.	кто? что?	молодёжь	вещь	ночь	вещи	ночь
Р.	кого? чего? (нет)	молодёжи	вещи	ночи	вещeй	ночeй
Д.	кому? чему?	молодёжи	вещи	ночи	вещaм	ночaм
В.	кого? что? (вижу)	молодёжь	вещь	ночь	вещи	ночи
Т.	с кем? с чем?	молодёжью	вещью	ночью	вещaми	ночaми
П.	о кём? о чём?	молодёжи	о вещи	о ночи	о вещax	о ночax

* Według tego schematu odmieniają się również m.in. мышь (mysz), печь (piec), помощь (pomoc), речь (mowa)

4. nietypowa odmiana rzeczowników мать i дочь

		LICZBA POJEDYNCZEJ		LICZBA MNOGA
И.	кто? что?	мать	дочь	матери	дочери
Р.	кого? чего? (нет)	матери	дочери	матерeй	дочерeй
Д.	кому? чему?	матери	дочери	матерям	дочерям
В.	кого? что? (вижу)	мать	дочь	матерeй	дочерeй
Т.	с кем? с чем?	матерью	дочерью	матерями	дочерями
П.	о кём? о чём?	о матери	o дочери	о матеряx	дочеряx

DEKLINACJA II - Gramatyka Języka Rosyjskiego

ODMIANA RZECZOWNIKÓW II DEKLINACJI

Do deklinacji II zaliczamy wszystkie rzeczowniki rodzaju męskiego z wyjątkiem rzeczowników zakończonych na -а -я (I deklinacja) i wszystkie rzeczowniki rodzaju nijakiego (z wyjątkiem 10 rzeczowników zakończonych na -мя

• rzeczowniki rodzaju męskiego zakończone na spółgłoskę twardą lub miękką ( ze znakiem miękkim -ь) oraz rzeczowników rodzaju nijakiego z końcówką -o, -e

LICZBA POJEDYNCZA
		rodzaj nijaki		rodzaj męski
И.	кто? что?	окно	море	фильм	корабль	писатель
Р.	кого? чего? (нет)	окна	моря	фильмa	корабля	писателя
Д.	кому? чему?	окну	морю	фильму	кораблю	пиcателю
В.	кого? что? (вижу)	окно	море	фильм	корабль	писателя
Т.	с кем? с чем?	окном	морем	фильмом	кораблём	писателем
П.	о кём? о чём?	о окне	о море	о фильме	о корабле	о писателе

LICZBA MNOGA
		rodzaj nijaki		rodzaj męski
И.	кто? что?	окна	моря	фильмы	корабли	писатели
Р.	кого? чего? (нет)	окoн	морeй	фильмoв	кораблeй	писателeй
Д.	кому? чему?	окнaм	морям	фильмaм	кораблям	пиcателям
В.	кого? что? (вижу)	окнa	моря	фильмы	корабли	писатели
Т.	с кем? с чем?	окнaми	морями	фильмaми	кораблeй	писателями
П.	о кём? о чём?	о окнax	о моряx	о фильмax	о корабляx	о писателяx

* Według tego schematu odmieniają się również m.in. слово (słowo), телевизор (telewizor), письмо (list), кресло (krzesło), конь (koń), дoм (dom), день (dzień)

* Jeśli w końcówce rzeczowników rodzaju nijakiego pojawia się grupa spółgłosek, aby ułatwić wymowę, w dopełniaczu liczby mnogiej w temacie pojawia się ruchome -o lub -e

• samogłoska -o pojawia się po twardych spółgłoskach np.



M. стёкла -> D. стёкол

• samogłoska -e pojawia się po spółgłoskach miękkich i po -ж -ш -щ -ч np.



M. письмо -> D. писем

• rzeczowniki rodzaju męskiego i nijakiego z tematem zakończonym na г, к, х, ж, ш, щ, ч, ц

- rzeczowniki rodzaju męskiego z tematem zakończonym na  г, к, х np. берег (brzeg), холодильник (lodówka), смех (śmiech), грех (grzech) odmieniają się jak мальчик (chłopiec)
- rzeczowniki rodzaju męskiego z tematem zakończonym na ж, ш, щ, ч, ц  np. сторож (osłona), нож (nóż), плащ (płaszcz) , грач (gawron), врач (lekarz), палец (palec), odmieniają się jak месяц (miesiąc), карандаш (ołówek)
- rzeczowniki rodzaju męskiego z tematem zakończonym na г, к, х, ж, ш, щ, ч, ц np. лицо (twarz), яйцо (jajko) odmieniaja się jak сердце (serce), плечо (plecy).

LICZBA POJEDYNCZA
		rodzaj nijaki		rodzaj męski
И.	кто? что?	сердце	плечо	мальчик	месяц	карандаш
Р.	кого? чего? (нет)	сердца	плеча	мальчика	месяца	карандаша
Д.	кому? чему?	сердцу	плечу	мальчику	месяцу	карандашу
В.	кого? что? (вижу)	сердце	плечо	мальчика	месяц	карандаш
Т.	с кем? с чем?	сердцем	плечом	мальчиком	месяцем	карандашом
П.	о кём? о чём?	о сердце	о плече	о мальчике	о месяце	о карандаше

LICZBA MNOGA
		rodzaj nijaki		rodzaj męski
И.	кто? что?	сердца	плечи	мальчики	месяцы	карандаши
Р.	кого? чего? (нет)	сердeц	плеч	мальчикoв	месяцeв	карандашeй
Д.	кому? чему?	сердцaм	плечaм	мальчикaм	месяцaм	карандашaм
В.	кого? что? (вижу)	сердцa	плечи	мальчикoв	месяцы	карандаши
Т.	с кем? с чем?	сердцaми	плечaми	мальчикaми	месяцaми	карандашaми
П.	о кём? о чём?	о сердцax	о плечax	о мальчикax	о месяцax	о карандашax

*należy zwrócić uwagę na to, że po spółgłosce -ц końcówka dopełniacza liczby mnogiej zależy od akcentu. → w przypadku, gdy akcent pada temat używamy -eв np. месяцeв , jeśli pada na końcówkę, używamy -oв, np. мальчикoв

• rzeczowniki rodzaju nijakiego zakończone na  -ие

		LICZBA POJEDYNCZA	LICZBA MNOGA
И.	кто? что?	приглашение	приглашения
Р.	кого? чего? (нет)	приглашения	приглашений
Д.	кому? чему?	приглашению	приглашениям
В.	кого? что? (вижу)	приглашение	приглашения
Т.	с кем? с чем?	приглашением	приглашениями
П.	о кём? о чём?	o приглашении	приглашенияx

* Według tego schematu odmieniają się również m.in. заглавие (tytuł), здание(budynek), объявление (ogłoszenie), путешествие (podróż)

4. rzeczowniki rodzaju nijakiego zakończone na -oe (jest odmiana przymiotnikowa)
 

		LICZBA POJEDYNCZA	LICZBA MNOGA
И.	кто? что?	животное	животные
Р.	кого? чего? (нет)	животногo	животных
Д.	кому? чему?	животному	животным
В.	кого? что? (вижу)	животное	животные
Т.	с кем? с чем?	животным	животными
П.	о кём? о чём?	о животном	о животных

* Według tego schematu odmieniają się również: мороженое (lody), пирожное (ciastko), шампанское (szampan)

5. rzeczowniki rodzaju męskiego zakończone na spółgłoskę -й

		LICZBA POJEDYNCZA		LICZBA MNOGA
И.	кто? что?	лицей	соловей	лицеи	соловьи
Р.	кого? чего? (нет)	лицея	соловья	лицеeв	соловьёв
Д.	кому? чему?	лицею	соловью	лицеям	соловьям
В.	кого? что? (вижу)	лицей	соловья	лицеи	соловьи
Т.	с кем? с чем?	лицеем	соловьём	лицеями	соловьями
П.	о кём? о чём?	о лицее	о соловье	о лицеяx	о соловьяx

* Według tego schematu odmienia się również m.in. музей (muzeum), сарай (szopa), трамвай (tramwaj), чай (herbata).

6. rzeczowniki rodzaju męskiego  i nijakiego typu крыло (skrzydło), стул (stół), друг (przyjaciel)

* rzeczowniki tego typu we wszystkich przypadkach liczby mnogiej mają znak miękki
* Według tego schematu odmieniają się również: брат (brat), дерево drzewo, зять (zięć), князь (książę), колос (kłos), лист (liść), муж (mąż), перо (pióro), сын (syn). Warto aby nauczyć się ich na pamięć.

LICZBA POJEDYNCZA
		rodzaj nijaki	rodzaj męski
И.	кто? что?	крыло	стул	друг
Р.	кого? чего? (нет)	крыла	стула	друга
Д.	кому? чему?	крылу	стулу	другу
В.	кого? что? (вижу)	крыло	стул	друга
Т.	с кем? с чем?	крылом	стулом	другом
П.	о кём? о чём?	о крыле	о стуле	о друге

LICZBA MNOGA
		rodzaj nijaki	rodzaj męski
И.	кто? что?	крылья	стулья	друзья
Р.	кого? чего? (нет)	крыльeв	стульeв	друзeй
Д.	кому? чему?	крылььям	стульям	друзьям
В.	кого? что? (вижу)	крылья	стулья	друзья
Т.	с кем? с чем?	крыльями	стульями	друзьями
П.	о кём? о чём?	крыльяx	о стульяx	о друзьяx

ODMIANA RZECZOWNIKÓW RODZAJU NIJAKIEGO ZAKOŃCZONYCH NA -мя   ORAZ RZECZOWNIKA путь

W języku rosyjskim występują rzeczowniki, nienależące do żadnej deklinacji. Jest to rzeczownik путь (droga) a także dziesięć rzeczowników zakończonych na -мя : темя (ciemię), стремя (strzemię), семья (nasiono), племя (plemię), пламя (płomień), имя (imię), знамя (sztandar), вымя (wymię), время (czas), бремя (brzemię)

		LICZBA POJEDYNCZA	LICZBA MNOGA
И.	кто? что?	путь	пути
Р.	кого? чего? (нет)	пути	путeй
Д.	кому? чему?	пути	путям
В.	кого? что? (вижу)	путь	пути
Т.	с кем? с чем?	путём	путями
П.	о кём? о чём?	о пути	путяx

		LICZBA POJEDYNCZA		LICZBA MNOGA
И.	кто? что?	время	семя	времена	семена
Р.	кого? чего? (нет)	времени	семени	времён	семян
Д.	кому? чему?	времени	семени	временам	семенам
В.	кого? что? (вижу)	время	семя	времена	семена
Т.	с кем? с чем?	временем	семенем	временами	семенами
П.	о кём? о чём?	о времени	о семени	о временах	о семенах

* rzeczowniki вымя, пламя, темя nie mają liczby mnogiej.
* rzeczowniki семя, стремя mają w dopełniaczu liczby mnogiej przyrostek ян zamiast ён

KRÓTKIE I PEŁNE FORMY PRZYMIOTNIKA - Gramatyka Języka Rosyjskiego

FORMY KRÓTKIE PRZYMIOTNIKÓW JAKOŚCIOWYCH

W języku rosyjskim większość przymiotników jakościowych tworzy krótkie formy przymiotników, które występują tylko i wyłącznie w funkcji orzecznika. Formy te są w języku rosyjskim, używane bardzo często.

Krótkich form używamy w przypadku:

• w połączeniu z bezokolicznikiem:

Я должен идти в университет. Ja powinienem iść na uniwersytet. Я радa вас видеть. Jestem szczęśliwa, że Cię widzę.

• Jeśli wskazujemy na na stopień cechy za pomocą wyrazów:

Как он красив. Jaki on piękny. Она так мудра. Ona jest taka mądra.

• Kiedy funkcję podmiotu pełnią wyrazy: это, что, то, все, одно, другое, остальное.

это удивительно. To jest niesamowite что непонятно? Co jest niejasne?

• Przy określaniu rozmiaru wieku, koloru, siły, ceny itd. w znaczeniu za duży, za jaskrawy..
  

Юбка длинна ей. Spódniczka jest za krótka. Задача труднадля него. Zadanie jest dla niego za trudne.

• Jeżeli cecha która występuje w orzeczeniu jest ograniczona za pomocą:

→ dopełnienia, np.

Ты сам виноват в этом. Ty sam jesteś temu winien. Он был недоволен собой.On był niezadowolony z siebie.

→ zdania podrzędnego np.

Ты сам виноват в этом. Ty sam jesteś temu winien. Он был недоволен собой.On był niezadowolony z siebie.

• Jeśli funkcję orzeczenia pełni przymiotnik odczasownikowy na -им -ем -ом



Вопрос неразрешим. Problem nierozwiązany. Это решение приемлемо. To rozwiązanie jest do zaakceptowania.

• W przypadku, jeśli przymiotnik w formie pełnej różni się znaczeniem od formy krótkiej:
  
  

  бедный (nieszczęśliwy) беден (ubogi) больной (chory) болен (choruje, zachorował) хороший (dobry) хорош (ładny) живой (ruchliwy) жив (żyje) великий (wielki) велик (za duży) видный (wybitny) виден (widoczny) готовый (gotowy) готов (już zrobiony, przygotowany) плохой (zły) плох (ciężko chory) правый (słuszny, prawy)  прав (ciężko chory) способный (słuszny, prawy)  способен (ma rację)

  
  

  Oна хорошая. Jest dobrą. Она хороша. Jest ładną.

• Jeśli podmiot ma określenie wyrażone za pomocą przymiotnika, zaimka, imiesłowu, zwrotu przymiotnikowego, imiesłowowego lub zdania podrzędnego, np.



Решение, предложенное им, оргинально. Rozwiązanie, zaproponowane przez nich jest oryginalne. Решение, которое ты предлагаeшь , оргинально.  Decyzja, która proponujesz jest orginalna.

FORMY PEŁNE PRZYMIOTNIKÓW W GRUPIE ORZECZENIA.

Pełnych form przymiotników w grupie orzeczenia  używamy w następujących przypadkach:

1. Jeśli w funkcji łącznika występują czasowniki:

• posiłkowe

остаться -оставаться казаться - показаться делаться - сделаться стать - становится выглядеть, слыть, оказаться, считататься, притворяться

Przymiotniki występują przeważnie w formie narzędnika np.

Дорога кажется бесконечной. Droga wydaje się nieskończoną. Он выглядел усталым. Wyglądał na zmęczonego.

• Pełnoznaczne: сидеть, стоять, лежать, вернуться

Она сидела грустной / грустная. Ona siedziała smutną / smutna. Он вернулся весёлый / весёлым. On wrócił wesoły / wesołym.

2. Jeżeli przymiotnik występuje w funkcji określenia przy orzeczniku w złożonym orzeczeniu imiennym w zdaniach typu : кто/ что - кто/ что какой np.

Варшава - город красивый / красивый город. Warszawa – piękne miasto. Анна - актриса талантливая / талантливая актриса. Anna – utalentowana aktorka.

3. Przy wskazaniu na stopień cechy za pomocą wyrazów: такой , какой

Он такой умный. On jest taki mądry. Какая она красивая. Jaka ona piękna.

REAKCJA CZASOWNIKA - Gramatyka Języka Rosyjskiego

REKCJA CZASOWNIKÓW

WAŻNIEJSZE CZASOWNIKI RZĄDZĄCE DOPEŁNIACZEM

бежать от кого чего uciekać przed kim czym
брать (взять) что с кого чего brać, sięgać, co od kogo
взимать с кого чего ściągać, egzekwować od kogo czego
добиваться чего osiągać co
достигать чего osiągać co
ждать чего czekać na kogo co
не зависить себя ждать nie kazać na siebie czekać
заслуживать чего zasługiwać na co
искать кого что, чего szukać kogo czego
начинать с кого чего zaczynać od kogo czego
отказывать в чём odmawiać czego
отказываться от кого чего zrezygnować z kogo czego
отрекаться от кого чего wyrzekać się kogo
отставать от кого чего pozostawać w tyle za kim
предострегать от кого чего przestrzegać przed kim
просить кого чего о ком о чём prosić kogo o co
прятать от кого чего chować się przed kim
скрывать куда от кого чего ukrywać co gdzie przed kim
скрываться куда от кого чего ukrywać się co gdzie przed kim
стоить кому чего kosztować kogo co
сторониться  кого чего stronić od kogo czego
страдать от чего cierpieć na co
удостоить чего nagrodzić
умереть от чего umrzeć na co
уставать от кого чего męczyć się kim czym
чуждаться кого чего unikać czego

WAŻNIEJSZE CZASOWNIKI RZĄDZĄCE CELOWNIKIEM

внимать кому чему uważnie przysłuchiwać się komu
говорить, сказать что кому mówić powiedzieć co komu
писать кому pisać komu do kogo
звонить кому dzwonić do kogo
готовится к чему szykować się do czego
изменять кому чему zdradzać kogo co
молиться кому чему modlić się do kogo czego
мстить кому чему  за что zemścić się na kim
обучать кого чему nauczać kogo
обучаться чему nauczyć się czego
питать что к кому к чему żywić co dla kogo
поражаться чему zdumieć  zadziwić
подражать кому чему naśladować kogo co
предпочитать что чему woleć co od czego
предшествовать кому чему poprzedzać kogo co
приближаться к кому чему zbliżać się do kogo czego
привлекать к чему pociągać do czego
приговорить к чему skazać na co
призывать к чему nawoływać do czego
примыкать к кому чему przyłączyć się
принадлежат кому чему  należyć do kogo czego
приглядываться к кому чему przypatrywać się komu czemu
присматриваться к кому чему przypatrywać się komu czemu
прислушиваться к кому чему przysłuchiwać się komu czemu
приспосабливаться к чему przyspasabiać się kogo do czego
привыкать к кому чему przyzwyczajać się do kogo czego
приступать к кому чему przystępować do kogo czego
приходить к кому чему przychodzić do kogo czego
переходить к кому чему przechodzić do kogo do czego
приехать прибежать к кому чему przyjechać przybiec do kogo czego
прилететь вернуться к кому чему przylecieć wrócić do kogo czego
прибегать к чему uciekać się do czego
приставать к кому с чем czepiać się kogo czego
радоваться кому чему cieszyć się z kogo czego
пещноват кого к кому być zazdrosnym o kogo
сводит к чему sprowadzać się do czego
симпатизировать кому чему sympatyzować z kim czym
следовать кому чему postępować za kim czym
стоить кому kosztować kogo
стремится к чему dążyć do czego
тосковать по чему  tęsknić do czego
улыбаться кому чему uśmiechać się
учится чему uczyć się czego

WAŻNIEJSZE CZASOWNIKI RZĄDZĄCE BIERNIKIEM

бить что bić na co
благодарить кого за что podziękować komu za co
болеть за кого что kibicować za kim czym
бороться за  кого что walczyć wojować o kogo co
браться за что brać się do czego
влюбиться в кого во что zakochiwać się w kim w czym
возлагать что на кого pokładać w kim co
высказываться за кого что wypowiadać się za kim czym
выступать за кого что występować za kim czym o kogo co
голосовать за  кого что głosować za kim czym
ждать  кого что czekać na kogo co
заслужить  что zasłużyć na co
заступаться за кого что wstawiać się o kogo co
искать кого что szukać kogo czego
испытывать кого что doświadczać czego
извинять кого przepraszać kogo
молиться на кого что modlić się do kogo czego
надеяться на кого  что spodziewać się czego
опираться на кого  что opierac się na kim
полагаться на кого  что zaufać komu
посeщать кого на  что odwiedzać co
походить быть похожим на кого  что być podobnym do
позволять  что pozwalać na co
погружаться во  что pogrążać się w czym
подписываться на что zaprenumerować co
прилагать что dokładać czego
приводить кого во что doprowadzać kogo do czego
принимать во что brać po co
приходить во что dochodzić do czego
производить что на кого wywierać co
proщать kogo что przebaczyć komu co
равняться на кого что równać do kogo
ревновать кого к кому być zazdrosnym o kogo
слусат кого что słuchać kogo co
смотреть кого что oglądać kogo co
соблюдать что przestrzegać czego
удовлетворять кого что zaspokoić zadowolić komu czemu
Упираться во что- opierać się o co
Учить что- uczyć się czego
Вставать во что, на что, за что- wstawać w czym, na czym, za czym
Класть во что, на что – kłaść w czym, na czym
Садиться на что- siąść na czym
Ложиться на что – kłaść się na czym

WAŻNIEJSZE CZASOWNIKI RZĄDZĄCE NARZĘDNIKIEM

Болеть чем – zachorować na co
Быть богатым чем – być bogatym w co
Быть давольным кем, чем- być zadowolonym z kogo,czego
Владеть чем- władać czym
Выбирать кого, чем wybierać kogo czym, na kogo
Вооружать кого, что-чем- uzbrajać kogo w co
Гордиться кем, чем -szczycić się kim czym
Дорожить кем чем – ocenić kogo co
Жертвовать кем чем – poświęcać kogo co
Задаться чем- postawić co, zadać sobie co
Злоупотреблять чем – nadużywać czego
Извиниться перед кем- przepraszać kogo
Изобиловать чем- obfitować w co
Наблюдать за кем, чем – obserwować kogo,co
Начинаться чем- rozpocząć od czego
Обзавестись кем чем -posiąść co
Обернуться чем- obrócić się w co
Обладать чем- posiadać co
Обмениваться чем- wymieniać co
Обогащать кого чем – wzbogacać kogo o co
Обращаться к кому – zwracać się do kogo
Относиться к кому к чему- odnosić się do kogo czego
Ограничиваться чем- ograniczać się do czego
Ошибаться чем- mylić się o co, pomylić co
Падать чем- padać na czym
Поздравлять кого с чем- składać życzenia z okazji czego
Пользоваться чем- posługiwać się czym
Поступать куда чем- zacząć pracować jako kto
Притворяться кем чем- udawać kogo co
Признавать кого, кем – uznawać kogo za co
Подтрунивать над кем, чем- pokpiwać z kogo czego
Происходить с кем, с чем- zdarzać się komu czemu
Работать кем- pracować jako kto
Славиться чем- być sławnym z czego
Слыть чем- słynąć z czego
Следить за кем, чем- śledzić kogo co
Служить чем-służyć za co, jako co
Случаться с кем с чем- zdarzyć się komu, czemu
Смеяться над кем, чем-śmiać się z kogo czego
Снабжать кого чем- zaopatrywać kogo w co
Советоваться с кем – poradzić się kogo
Собираться с чем- zbierać co
Справляться с чем radzić sobie z czym
 страдать чем- cierpieć na co
Считать кого чем, что чем – uważać kogo za co
Устоять чему, перед чем, против чего, от чего- oprzeć się czemu
Ухаживать за кем, чем – pielęgnować, opiekować się kim czym
Шутить над кем, чем – żartować z kogo, czego

WAŻNIEJSZE CZASOWNIKI RZĄDZĄCE MIEJSCOWNIKIEM

Винить кого в чём- winić oskarżać kogo o co
Беспокоиться о ком о чём – niepokoić się o kogo co
Ехать на чём – jechać czym
Жениться на ком- ożenić się z kim
Заботиться о ком о чём- martwić się o kogo co
Жалеть о ком о чём –żałować kogo czego
Заверить в чём –zapewnić o czym
Молить о чём – błagać o co
Молиться о чём – modlić się o co
Настаиваь на ком, чём –nalegać na kogo co
Нуждаться в ком в чём- potrzebować kogo czego
Объясняться в чём – wyznawać co
Отказывать кому в чём – odmawiać komu czego
Подозревать кого в чём- podejrzewać kogo o co
Признаваться в чём – przyznawać się do czego
Просить кого о чём – prosić kogo o co
Разочаровываться в ком в чём – w kim, co do czego rozczarować się
Разубедить в чём –przekonać o czym
Cомневаться в чём- wątpić w co
Состоять в чём – należeć do czego
Спрашивать о ком о чём – pytać o kogo o co
Тревожиться о ком о чём – trwożyć się o kogo co
Тренироваться в чём – trenować co
Убедить в чём- przekonać o czym
Уверить в чём- zapewnić, upewnić się być pewnym czego
Упрекат кого в чём – zarzucać komu co

RODZAJE PRZYSŁÓWKÓW - Gramatyka Języka Rosyjskiego

RODZAJE PRZYSŁÓWKÓW

Przysłówki sposobu -  odpowiadają na pytania как? (jak?), каким образом? ( w jaki sposób?)

Я хожу в школу пешком Chodzę do szkoły na piechotę Она весело посмотрела на него Ona wesoło spojrzała na niego

Przysłówki czasu, stopnia i miary -  odpowiadają na pytania когда (kiedy?), до какой степени ( jak bardzo?)  сколько (ile?) насколько (o ile?)

Сегодня я была в кино Dzisiaj byłam w kinie Я очень его люблю Ja bardzo go kocham Oни дважды были в Москве  Oni dwukrotnie byli w Moskwie.

Przysłówki miejsca i kierunku – odpowiadają na pytania где? (gdzie?) куда? (dokąd?)

• przysłówki miejsca: где, здесь, там, дома- odpowiadają polskim przysłówkom gdzie, tutaj (tu), tam, i konstrukcji w domu . Używa się ich w połączeniu z czasownikami 'statycznymi', nazywając czynność lub proces, który odbywa się w miejscu, np.:

жить – mieszkać гулять – spacerować лежать – leżeć учиться – uczyć się, покупать – robić zakupy искать – szukać плавать – pływać обедать- jeść obiad отдыхать- odpoczywać убирать - sprzątać




Книга лежит рядом с лампой Książka leży obok lampy

• przysłówki kierunku: куда, откуда, сюда, туда, домой odpowiadają polskim przysłówkom dokąd (gdzie), skąd, tutaj (tu), tam i konstrukcji do domu

Używamy ich w połączeniu z czaswonikami, które nazywają czynność lub proces, odbywający się w określonym kierunku np.:

идти - iść ходить - chodzić ехать - jechać ездить - jeździć бегать- biegać плыть - pływać лететь - lecieć опоздать – spóźnić się торопится – spieszyć się положить – położyć

oraz wszystkim czasownikom utworzonym od nich, np.:

переехать – przejechać пройти – przejść




Он пошёль домой  On poszedł do domu

PRZYSŁÓWKI PRZECZĄCE

Przysłówki z partykułą: ни-: никуда, нигде, никак, никогда, ниоткуда, нисколько, ничуть. Przysłówków tych używamy w celu nasilenia przeczenia, które wyraża czasownik z zaprzeczeniem не lub gdy w zdaniu występuje przeczenie нет lub wyraz нельзя.

Мы никуда не пойдём My nigdzie nie pójdziemy Я никогда не вру Nigdy nie kłamię Мне его ничуть не жалко Ani trochę mi go nie szkoda Он появился ниоткуда On pojawił się znikąd Она нисколько не изменилась Ona nic się nie zmieniła

- Przysłówki z partykułą не- некуда, негде, незачем, некогда, неоткуда. Przysłówki te nie mają polskich odpowiedników, odpowiada im w języku polskim konstrukcja przysłówkowa wskazująca na fakt, że dana czynność jest niewykonalna  z powodu braku osoby, przedmiotu, cechy, właściwości bądź okoliczności zdarzenia.

Мне некуда идти Nie mam dokąd pójść Папе некогда отдыхать Tata nie ma kiedy odpoczywać. Мне неоткуда взять деньги Nie mam skąd wziąć pieniędzy. Андрею незачем идти с нами Andrzej nie ma po co z nami iść.

• Partykułę не dodajemy również do niektórych przysłówków, tworząc w ten sposób antonimy:



далеко - недалеко давно - недавно высоко - невысоко много - немного обычно - необычно весело - невесело

STOPNIOWANIE PRZYSŁÓWKÓW

Przysłówki mają stopień wyższy i najwyższy. Stopień wyższy mają tylko przysłówki utworzone od przymiotników jakościowych.

STOPIEŃ WYŻSZY

1. Forma prosta stopnia wyższego :

Tworzymy ją przez dodanie do tematu przysłówka w stopniu równym przyrostka -ее -ше -e gdy temat przysłówka w stopniu równym kończy się na -г -к -х

красиво -красивее piękniej сильно – сильнее mocniej рано – раньше wcześniej легко – легче lżej ярко – ярче jaśniej

Tworząc stopień wyższy prosty

• w niektórych przysłówkach następuje wymiana spółgłosek:

дорого - дороже drożej тихо - тише ciszesj громко - громче głośniej часто - чаще częściej богато - богаче bogaciej

• wypada sufiks -к- oraz następuje wymiana spółgłosek przed tym sufiksem:

близко - ближе сладко - слаще коротко – короче

Nieregularne formy proste stopnia wyższego:

плохо - хуже хорошо - лучше высоко - выше широко - шире много - больше мало - меньше поздно - позже долго - дольше

2. Forma złożona stopnia wyższego

Formę złożoną stopnia wyższego przysłówków tworzymy przez dodanie do formy stopnia równego wyrazu более - bardziej менее -mniej

STOPIEŃ NAJWYŻSZY

• Forma prosta stopnia najwyższego występuje rzadko, tylko w archaicznych zwrotach typu :



покорнейше  прошу pokornie proszę нижайше кланяюсь kłaniam się nisko

• Forma złożona stopnia najwyższego utworzona jest poprzez dodanie wyrazów: всех, всего do formy stopnia wyższego przysłówków.

высоко - выше всех wysoko – najwyżej хорошо - лучше всего dobrze – najlepiej

SKŁADNIA - Gramatyka Języka Rosyjskiego

ZDANIA POJEDYNCZE

• zdania oznajmujące informują o jakimś wydarzeniu, stanie rzeczy, lub fakcie.



Моя мама работает учительницей. Moja mam pracuje jako nauczycielka. Папа любит шоколад. Tata lubi czekoladę.

Dzielimy je na:

→ twierdzące

Ева любит Павла. Ewa lubi Pawła.

→ przeczące

Ева не любит Павла. Ewa nie lubi Pawła.

• Zdania pytające. Używamy ich gdy chcemy uzyskać jakąś informację.

W języku rosyjskim wyróżniamy trzy typy zdań pytających:

→ z wyrazem pytającym np. что? чего? когда? где?

Когда начинаются зимние каникулы? Kiedy zaczynają się ferie zimowe? Что ты хочешь делать? Co chcesz robić? Кем ты хочешь стать в будущем? Kim chcesz zostać w przyszłości?

→ bez wyrazu pytającego – zdania te różnią się od zdań oznajmujących w mowie intonacją pytającą, a w piśmie znakiem zapytania.

Моя мама работает учительницей. Mama Ani pracuje jako nauczycielka. Моя мама работает учительницей. Mama Ani pracuje jako nauczycielka?

→ z partykułą ли – nadaje pytaniu wydźwięk wątpliwości, niepewności.

Читал ли ты эту статью? Czy czytałeś może ten artykuł?

• Zdania rozkazujące – używamy w nich najczęściej czasownika w trybie rozkazującym lub wyrazów нельзя, давайте, пусть

Аня, подойди к доске! Ania podejdź do tablicy! Здесь нельзя курить Tutaj nie wolno palić! Давайте играть вместе Chodźmy bawić się razem! Пусть Петя идет в магазин  Niech Pietia idzie do sklepu!

• Zdania wykrzyknikowe- wyrażają emocje mówiącego, co jest przekazywane za pomocą specjalnej intonacji wykrzyknikowej w mowie, a na piśmie za pomocą wykrzyknika.

Какая красавица! Co za piękność! Ах, вот ты такой! Ale ty jesteś! Приятного аппетита! Smacznego!

 

SZYK WYRAZÓW PROSTY I PRZESTAWNY

W języku rosyjskim istnieje szyk wyrazów prosty i przestawny.  Pełni on funkcję:

• syntaktyczną (składniową) – w zależności od szyku zmienia się funkcja składniowa jednej i tej samej części mowy.
  
  

  Москва - столица России ( столица – pełni funkcję orzeczenia) Столица России – Москва (Москва -  pełni funkcję orzeczenia) Польша - моя родина ( Польша  -pełni funkcję podmiotu) Моя родина - Польша ( родина -  pełni funkcję podmiotu)

• stylistyczną – gdy szyk wyrazów jest stały dla danych związków wyrazowych np.
  
  
  

  przymiotnik (wyraz określający) + rzeczownik (wyraz określany)

  
  

  Аня умная девушка – Ania jest mądrą dziewczyną

W tym przypadku zmiana szyku nada zdaniu określone zabarwienie stylistyczne: podkreślenie, wzmocnienie przymiotnika. → Аня девушка умная.

• Semantyczną (Znaczeniową) – zmiana szyku wyrazów powoduje zmianę znaczenia wypowiedzi.

→ gdy w języku rosyjskim chcemy określić dokładną wartość czegoś, stosujemy szyk wyrazów – prosty, tzn najpierw podajemy wartość a następnie jednostkę tej wartości. np.

Ей одиннадцать лет. Ona ma 11 lat.         → wiemy, że ona ma dokładnie 11 lat

Им надо пройти двести метров. Oni muszą przejść 200 metrów.     → muszą przejść dokładnie 200 metrów

Мы договорились встретиться в одиннадцать часов. Umówiliśmy się na spotkanie o godzinie 11.     → umówiliśmy się dokładnie o 11

→ Jeśli w języku rosyjskim chcemy określić w przybliżeniu jakąś wartość, stosujemy szyk przestawny, tzn. najpierw dodajemy jednostkę wartości, a następnie jej wartość, np.

Ей лет одиннадцать. Ona ma około 11 lat.

Им надо пройти метров двести. Oni muszą przejść około 200 metrów.

Мы договорились встретиться часов в одиннадцать. Umówiliśmy się na spotkanie około godziny 11.

ZDANIA BEZPODMIOTOWE

Wyróżniamy dwa rodzaje zdań bezpodmiotowych:

• zdania informujące o jakimś wydarzeniu, sytuacji lub wykonywanej czynności, w której trudno jest ustalić wykonawcę – podmiot.

В нашем районе построили новые дома. W naszej dzielnicy wybudowano nowe domy.

• Zdania w których czynność lub stan nie jest wynikiem działania podmiotu.



Девушке холодно. Dziewczynie jest zimno. Приятно пахнет пирогом. Przyjemnie pachnie ciastem.

STOPNIOWANIE PRZYMIOTNIKÓW - Gramatyka Języka Rosyjskiego

STOPNIOWANIE PRZYMIOTNIKÓW

W języku rosyjskim stopniowaniu podlegają tylko przymiotniki jakościowe. np. удобный, новый, белый. Przymiotniki te posiadają trzy stopnie:

-równy (умный) -wyższy (умнее, более/менее умный) - najwyższy (умнейший, самый умный)

* wyróżniamy dwie formy stopnia wyższego i najwyższego przymiotników : prostą i złożoną.

STOPIEŃ RÓWNY

ZASTOSOWANIE FORM STOPNIA RÓWNEGO

Przymiotniki w stopniu równym nazywają cechę jakościową osoby lub przedmiotu, nie służy do porównania tej cechy z cechą innego podobnego przedmiotu lub osoby np.

Это красивая блузка – To jest ładna bluzka. Павел - это умный мальчик – Paweł to mądry chłopiec.

Przymiotniki w stopniu równym występują w podstawowej formie. Mają rodzaj, liczbę oraz odmieniają się przez przypadki.

STOPIEŃ WYŻSZY

ZASTOSOWANIE FORM STOPNIA WYŻSZEGO

Przymiotników w stopniu wyższym używamy dla porównania cech osób lub przedmiotów. Stopień wyższy ma na celu wskazać na fakt, że dana cecha może występować w mniejszym lub większym stopniu. np.

Твоя собака красивее их собаки. Twój pies jest ładniejszy od ich psa. Павел умнее Юры. Paweł jest mądrzejszy od Jury.

Jak tworzymy formę prostą stopnia wyższego?
→ za pomocą odpowiednich przyrostków, które dodajemy do tematu przymiotnika w stopniu równym.

• Przyrostek -ee, np.



умный → умнее                   Мой кот умнее твоего. Mój kot jest mądrzejszy od twojego. cильный →  сильнее            Его брат сильнее меня. Jego brat jest silniejszy ode mnie.

• Przyrostek -e, np. gdy temat przymiotnika w stopniu wyższym kończy się na  ж ш щ чnp.



крепкий ->крепче                Завтра мороз будет крепче. Jutro mróz będzie silniejszy. молодой -> моложе              Он моложе меня. On jest młodszy ode mnie.

* zapamiętaj, że w przymiotnikach, które tworzą stopień wyższy za pomocą przyrostka -e, akcent pada na sylabę, która poprzedza przyrostek.

Tworząc stopień wyższy musimy, pamiętać że w niektórych przypadkach następuje wymiana spółgłosek:

г → ж дорогой →  дороже д → ж молодой →  моложе дк →щ сладкий →  слаще зк → ж близкий →  ближе к → ч  громкий →  громче x → ш тихий →  тише тк → ч короткий → короче т → ч богатый →  богаче ст →щ частый →  чащe

*Należy wiedzieć, że w języku rosyjskim występują także nieregularne formy proste stopnia wyższego, które należy nauczyć się na pamięć.

большой →    больше                     ( duży → większy) высокий →     выше                        (wysoki → wyższy) глубокий →    глубже                     (głęboki → głębszy) далёкий →    дальше                       (daleki → dalszy) дешёвый →  дешевле                     (tani → tańszy) долгий →        дольше                     (długi → dłuższy) короткий →   короче                      (krótki → krótszy) лёгкий →       легче                         (lekki → lżejszy) маленький →  меньше                   (mały → mniejszy) плохой →      хуже                          (zły → gorszy) поздний →    позже                         (późny → późniejszy) хороший →    лучше                        (dobry → lepszy) широкий →    шире                        (szeroki → szerszy)

* Istotnym jest, że nie od wszystkich przymiotników jakościowych może utworzyć formę prostą stopnia wyższego i najwyższego. Formy tej nie mają:

niektóre przymiotniki bez sufiksu np. гордый (dumny), плоский (płaski) niektóre przymiotniki z sufiksem np. -к- дерзкий (arogancki), робкий (nieśmiały) niektóre przymiotniki z sufiksem np. -н- больной (chory), ледяной (lodowaty) przymiotniki z sufiksem np. -л- вялый (zwiędły), усталый (zmęczony) przymiotniki z sufiksem np. -ов- -ев- шёлковый (jedwabisty), сиреневый (liliowy) przymiotniki z sufiksem np. -ск- дружеский(przyjacielski), творческий (twórczy)

Jak tworzymy formę złożoną stopnia wyższego?

→ przez dodanie do formy stopnia równego wyrazu более (bardziej) / менее (mniej) np.

интересный → менее  интересный          Этот фильм менее интересный чем другой.                                                        Ten film jest mniej interesujący niż inne. умная → более умная      Катя более умная  чем Оля.                                         Kasia jest mądrzejsza niż Ola.

Pamiętaj! Wyrazy более i менее są nieodemienne, zaś przymitoniki które występują po nich w stopniu równym odemieniają się ( mają rodzaj, liczbę i przypadek określanego rzeczownika).          

STOPIEŃ NAJWYŻSZY

Stopień najwyższy służy do ukazania że jednemu z w kilku porównywanych ze sobą przedmiotów lub osób przypisuję się cechę w stopniu najwyższym.

TWORZENIE FORM PROSTYCH STOPNIA NAJWYŻSZEGO

Formę stopnia najwyższego tworzymy dodając do tematu formy stopnia równego:

• przyrostka -ейш lub -айш i odpowiedniej końcówki rodzajowej. -айш używamy kiedy temat przymiotnika zakończony jest na г к х зк. Spółgłoski te wymieniają się na ж ч ш ж. W pozostałych przypadkach używamy przyrostka -ейш np.:



важный → важнейший       (ważny → ważniejszy ) умный → умнейший            (mądry → mądrzejszy) редкий → редчайший          (rzadki → rzadszy) новый →  новейший            (nowy → nowszy) близкий → ближайший       (blizki → bliższy) тихий → тишайший            (cichy → cichszy)

• przedrostka -нaи i przyrostków -ейш lub -айш, → forma stopnia najwyższego z prefiksem wzmacniającym  -нaи występuję w niewielu przypadkach.



cильный →   наисильнeйший сладкий →  наисладчaйший

*W języku rosyjskim występują nietypowe formy stopnia najwyższego, tj. niektóre przymiotniki w formie stopnia wyższego występują w znaczeni stopnia najwyższego.

большой -> больший высокий -> высший малый -> меньший молодой -> младший низкий -> низший плохой -> худший старый -> старший хороший -> лучший

TWORZENIE FORM ZŁOŻONYCH STOPNIA NAJWYŻSZEGO

Formę złożoną stopnia najwyższego możemy utworzyć na trzy sposoby:

• dodanie do formy stopnia wyższego przymiotników wyrazu всех (dotyczy rzeczowników żywotnych)  всего (dotyczy rzeczowników nieżywotnych)

Wyrazy te i przymiotnik w formie stopnia wyższego nie odmieniają się.

yмный →  умнее всего ( mądry → najmądrzejszy ze wszystkich) интересный -> интереснее всего  (interesujący → najbardziej interesujący ze wszystkiego)

• dodanie do formy przymiotnika w stopniu równym wyrazu наиболее (najbardziej) lub  наименее (najmniej). Wyrazy te nie odmieniają się, za to przymiotnik w formie stopnia równego ma rodzaj, liczbę i przypadek określanego rzeczownika.

умный -> наиболее умный интересный -> наименее интересный

• dodanie do formy stopnia równego przymiotników wyrazu самый (самая, самое, самые),  

Wyrazy te i przymiotnik w formie stopnia równego mają rodzaj, liczbę i odmieniają się przez przypadki.

yмный →         самый умный умная →          самая умная умное →           самое умное умные →          самые умные

TWORZENIE KTÓRKICH FORM PRZYMIOTNIKÓW - Gramatyka Języka Rosyjskiego

TWORZENIE KRÓTKICH FORM PRZYMIOTNIKÓW

• od przymiotników zakończonych na jedną spółgłoskę po samogłosce.

FORMY PEŁNE	Samogłoski ruchome w formach rodzaju męskiego	Rodzaj męski	Rodzaj nijaki	Rodzaj żeński	Liczba mnoga
горячий	-	горяч*	горячo	горячa	горячи
дорогой	-	дорог	дорого	дорогa	дороги
плохой	-	плох	плохо	плохa	плохи
свежий	-	свеж*	свежo	свежa	свежи
хороший	-	хорош*	хорошo	хорошa	хороши
синий	-	синь	синe	синя	сини
молодой	-	молод	молодo	молодa	молоды
белый	-	бел	белo	белa	белы

* zapamiętaj, że w formach krótkich przymiotników rodzaju męskiego po spółgłoskach ж, ш, щ, ч NIE należy stawiać miękkiego znaku.

• od przymiotników zakończonych na -кий po twardych spółgłoskach ( ø : -o-) oprócz spółgłosek szumiących ( -ж-, -ш-, -щ-, -ч-)

FORMY PEŁNE	Samogłoski ruchome w formach rodzaju męskiego	Rodzaj męski	Rodzaj nijaki	Rodzaj żeński	Liczba mnoga
близкий	-o-	близoк	близкo	близкa	близки
гладкий	-o-	гладoк	гладкo	гладкa	гладки
крепкий	-o-	крепoк	крепкo	крепкa	крепки
жаркий	-o-	жарoк	жаркo	жаркa	жарки
краткий	-o-	кратoк	краткo	краткa	кратки
лёгкий	-o-	лёгoк	лёгкo	лeгкa	лeгки

• przymiotniki zakończone na -кий lub -ный po szumiących ( -ж-, -ш-, -щ-, -ч-) po -й lub -ь

FORMY PEŁNE	Samogłoski ruchome w formach rodzaju męskiego	Rodzaj męski	Rodzaj nijaki	Rodzaj żeński	Liczba mnoga
вeрный	-e-	вeрeн	вeрнo	вeрнa	вeрны
бойкий	-e-	боeк	бойкo	бойкa	бойки
горький	-e-	горeк	горькo	горькa	горьки
бедный	-e-	бедeн	беднo	беднa	бедны
больной	-e-	болeн	больнo	больнa	больны
спокойный	-e-	спокоeн	спокойнo	спокойнa	спокойны
грешный	-e-	грешeн	грешнo	грешнa	грешны
мощный	-e-	мощeн	мощнo	мощнa	мощны
прочный	-e-	прочeн	прочнo	прочнa	прочны
нужный	-e-	нужeн	нужнo	нужнa	нужны
WYJĄTKI – do zapamiętania!
достойный	й : и	достоин	достойнo	достойнa	достойны
солёный	ё : o	солoн	солoнo	солoнa	солны
полный	-o-	полoн	полнo	полнa	полны
смешной	-o-	смешoн	смешно	смешнa	смешны
искренний	-e-	искренeн	искреннo / искреннe	искреннa	искренны / искренни
большой великий	-	велик	великo	великa	велики
маленький малый	-	мал	малo	малa	малы

• przymiotniki zakończone na -рый -лый  po spółgłosce
  + wyjątki ( z wymianą ø : -o- /-e-/-ё-) 

FORMY PEŁNE	Samogłoski ruchome w formach rodzaju męskiego	Rodzaj męski	Rodzaj nijaki	Rodzaj żeński	Liczba mnoga
быстрый	-	быстр	быстрo	быстрa	быстры
добрый	-	добр	добрo	добрa	добры
подлый	-	подл	подлo	подлa	подлы
наглый	-	нагл	наглo	наглa	наглы
WYJĄTKI – należy zapamiętać!
кислый	-e-	кисeл	кислo	кислa	кислы
острый	-ё-	остёр	острo	острa	остры
светлый	-e-	светeл	светлo	светлa	светлы
тёплый	-e-	тёпeл	тeплo	тeплa	тeплы
хитрый	-ё-	хитёр	хитрo	хитpa	хитры
долгий	-o-	долoг	долгo	долгa	долги
злой	-o-	зoл	зло	злa	злы

• przymiotniki kończące się na -нный

FORMY PEŁNE	Rodzaj męski	Rodzaj nijaki	Rodzaj żeński	Liczba mnoga
W przypadku gdy w pełnej formie przymiotnika przed jedna samogłoską występuje końcówka -нный lub jeśli w pełnej formie przymiotnika pojawia się akcentowane -анн -янн – енн, wtedy krótka forma przymiotnika w rodzaju męskim otrzymuje końcówkę -нeн
длинный	длинeн	длиннo	длиннa	длинны
ценный	ценeн	ценнo	ценнa	ценны
несомненный	несомненeн	несомненнo	несомненнa	несомненный
неизменный	неизменeн	неизменнo	неизменнa	неизменный
болезненный	болезненeн	болезненнo	болезненнa	болезненны
первозданный	первозданeн	первозданнo	первозданнa	первозданны
постоянный	постоянeн	постояннo	постояннa	постоянны
WYJĄTKI: своевременный – своевременен; блаженный - блажен
Kiedy w pełnej formie przymiotnika przed przedrostkiem -анн -янн – енн, następują dwie spółgłoski (lub więcej) lub jeśli przyrostki te są nieakcentowane, - to krótką formę rodzaju męskiego, takiego przymiotnika tworzymy dodając -eн
бедственный	бедствен	бедственнo	бедственнa	бедственны
беспочвенный	беспочвен	беспочвеннo	беспочвеннa	беспочвенны
сдержанный	сдержан	сдержаннo	сдержаннa	сдержанны
отчаянный	отчаян	отчаяннo	отчаяннa	отчаянны

• Przymiotniki, które mają tylko krótką formę

BRAK FORMY PEŁNEJ	FORMA KRÓTKA
	Rodzaj męski	Rodzaj nijaki	Rodzaj żeński	Liczba mnoga
-	рад	радo	радa	рады
-	горазд	гораздo	гораздa	горазды
-	должен	должнo	должнa	должны
-	надобен	надобнo	надобнa	надобны
-	люб	любo	любa	любы

ZDANIA ZŁOŻONE - Gramatyka Języka Rosyjskiego

ZDANIA ZŁOŻONE WSPÓŁRZĘDNIE

→ mogą funkcjonować jako osobne zdania proste.

Аня читает книгу , а Катя играет на компьютере. Ania czyta książkę, a Kasia gra na komputerze. Аня читает книгу.  A Катя играет на компьютере. Ania czyta książkę. A Kasia gra na komputerze.

TYPY ZDAŃ WSPÓŁRZĘDNIE ZŁOŻONYCH :

• zdania łączne – w takich zdaniach czynności występują w jednakowym czasie i przestrzeni. Zdania połączone są spójnikami и-i тоже- też также-także

Аня читает книгу , а Катя играет на компьютере. Ania czyta książkę, a Kasia gra na komputerze. Аня читает книгу.  A Катя играет на компьютере. Ania czyta książkę. A Kasia gra na komputerze. Сегодня светило солнце и было тепло. Dziś świeciło słońce i było ciepło. Мне семнадцать лет, Ане тоже семнадцать лет. Mam siedemnaście lat, Ania też ma siedemnaście lat. Андрей знает китайский язык, он также говорит по-английский. Andrzej zna język chiński, mówi również po angielsku.

• Zdania rozłączne -W zdaniach tych czynności wykluczają się wzajemnie. Połączone są najczęściej spónikami или -albo, czy; lub либо -albo

Павел опоздал на автобус, или он задержался на работе? Paweł spóźnił się na autobus, czy został dłużej w pracy? Вечером я пойду к Кате, либо Катя ко мне придёт Wieczorem pójdę do Kasi, albo Kasia przyjdzie do mnie.

• Zdania przeciwstawne – w zdaniach tych czynności przeciwstawiają się sobie. Połączone są najczęściej spójnikami а-a, но-ale, однако-a jednak, jednakże, зато- ale  

Мама просматривает журнал, а папа смотрит мать Mama przegląda czasopismo, a tata ogląda mecz. Аня любит Вадима, но ей не хочется идти с ним в кино Ania lubi Wadima, ale nie ma ochoty iść z nim do kina. Я хорошо написала сочинение, однако учитель поставил мне тройку Dobrze napisałam wypracowanie, a jednak nauczyciel postawił mi trójkę. В греции мы истратили много денег, зато вся семья отлично отдохнула W Grecji wydaliśmy dużo pieniędzy, ale cała rodzina doskonale odpoczęła.

ZDANIA ZŁOŻONE PODRZĘDNIE.

→ Zdania złożone podrzędnie nie mogą istnieć jako oddzielne zdania, ponieważ jedno zdanie zależy od drugiego.

Typy zdań podrzędnie złożonych:

• zdania przydawkowe z zaimkiem который poprzedzony przyimkiem lub nie.

Я иду на спектакль, который ты посоветовал мне посмотреть. Idę na spektakl, który mi poleciłeś obejrzeć. Принесите фотографии, на которых вы вместе с родителями. Przynieście zdjęcia, na których jesteście razem z rodzicami.

• Dopełnieniowe ze spójnikiem что (że, co), чтобы (żeby)

Они хотят, чтобы их класс завоевал первое место в соревнованиях. Oni chcą, żeby ich klasa zajęła pierwsze miejsce w zawodach. Я знал, что Андрей не прав. Wiedziałem, że Andrzej nie ma racji.

• Okolicznikowe miejsca z przysłówkami где-gdzie, куда- dokąd

Я не помню, куда я положила ключи Nie pamiętam, gdzie położyłam klucze. Вадим хочет ехать туда, где вы отдыхали прослым летом. Wadim chce jechać tam, gdzie /wy/ odpoczywaliście minionego lata.

• Okolicznikowe czasu z przysłówkiem когда -kiedy

Вадим позвони к тебе, когда сделает уроки. Wadim zadzwoni do Ciebie, kiedy odrobi lekcje.

• Okolicznikowe przyczyny ze spójnikiem потому что - dlatego że, ponieważ;  из-за z powodu, ponieważ; так как - ponieważ

Они много тренируются, потому что через месяц у них важный матч. Oni dużo trenują, ponieważ za miesiąc mają ważny mecz. Мы не были в кино, из-за того, что нам не с кем оставить детей. Nie byliśmy w kinie, ponieważ nie mamy z kim zostawić dzieci. Борис часто ездить в командировки, так как он журналист. Borys często jeździ w podróże służbowe, ponieważ jest dziennikarzem.

• Okolicznikowe skutku z przysłówkiem поэтому- dlatego (też)

Через месяц у них важный матч, поэтому они много тренируются Za miesiąc mają ważny mecz, dlatego też dużo trenują.