IMIESŁÓW PRZYMIOTNIKOWY - причастие
Jest to forma czasownikowa, która łączy w sobie cechy czasownika i przymiotnika.
Posiada kategorię:
-aspektu dokonanego i niedokonanego (совершенного и несовершенного вида)
-strony czynnej i biernej (действительного и страдательного залога)
-czasu teraźniejszego i przesłego (настоящего и прошедшего времени)
Imiesłów przymiotnikowy:
1. настоящее время (tylko od czasowników niedokonanych)
TEMAT CZASOWNIKA + PRZYROSTEK + KOŃCÓWKA PRZYMIOTNIKA |
|
-ущ- -ющ- czasowniki 1 koniugacji -ащ- -ящ- czasowniki 2 koniugacji |
-ий |
np. брать - они бер|ут → бер|ущ|ий biorący |
TEMAT CZASOWNIKA + PRZYROSTEK + KOŃCÓWKA PRZYMIOTNIKA |
|
-им- czasowniki 2 koniugacji |
-ый -ые dla l.m |
np. организовать - мы организу|ем→ организу|ем|ый organizowany |
2. прошедшее время
TEMAT CZASOWNIKA + PRZYROSTEK + KOŃCÓWKA PRZYMIOTNIKA |
|
-ш- po spółgłoskach |
-ий -ие dla l.m |
np. ждать - он жда|л → зда|вш|ий |
TEMAT CZASOWNIKA + PRZYROSTEK + KOŃCÓWKA PRZYMIOTNIKA |
TEMAT CZASOWNIKA CZASU PRZESZŁEGO LUB TERAŹNIEJSZEGO
|
-нн- dla czas, na -ать -ять -еть -енн- dla czas na -ить -сти -сть -чь -т- dla niektórych czas. |
-ый -ые dla l.m |
np. читать-> читанный построить-> построенный бить-> битый |
IMIESŁÓW PRZYSŁÓWKOWY деeпричастие
To nieodmienna forma odczasownikowa.
1. деeпричастие нeсовершенного вида – IMIESŁÓW PRZYSŁÓWKOWY WSPÓŁCZESNY
oznacza czynność odbywającą się równocześnie z inną czynnością określoną w zdaniu
TEMAT CZASOWNIKA + PRZYROSTEK |
|
-а -я |
np. лежать - они леж|ат → лёж|а смотреть - они смотр|ят → смотр|я |
*w przypadku czasowników zakończonych na -авать oraz z rdzeniem -да -зна -ста imiesłowy
niedokonane tworzy się od tematu bezokolicznika: -увидать - они увид|ят → увид|я
2. деeпричастие совершенного вида IMIESŁÓW PRZYSŁÓWKOWY UPRZEDNI
oznacza czynność która odbyła się wcześniej lub później w stosunku do innej czynności określonej w zdaniu.
TEMAT CZASOWNIKA + PRZYROSTEK |
|
-в |
→ встретить – он встрети|л -встрети|в(ши)
→ встретиться - он встрети|лся -встретив|(ши)сь
3. przyrostek -ши od tematu zakończonego na spółgłoskę
→ вынести - он вынес -вынес|ши
→ затеряться -заперся – запер|(ши)сь
*Imiesłowów przysłówkowych NIE tworzy się w zasadzie od czas dokonanych z przyrostkiem
-а -я WYJĄTKI выйда найда вынеся обретя приведя пройдя прочтя сочтя увидя унеся